Ramy w Europie

Ramy sukcesu

Z najnowszych danych CEDEFOP wynika, że Europa i świat porozumiały się w kwestii wspólnych ram kwalifikacji. Blisko 30 państw powiązało ramy krajowe z europejskimi. Jest jeszcze wiele do zrobienia, ale jedno pozostaje pewne - rynki pracy państw uczestniczących w projekcie zyskały mocne wsparcie.

Krajowe ramy kwalifikacji (KRK) będą mogły wejść w życie, jeśli zostaną uchwalone odpowiednie przepisy. Do października 2014 udało się to w stosunku do 28 ram krajowych - ostatnio w Chorwacji, Byłej Jugosłowiańskiej Republice Macedonii, Rumunii i Szwajcarii. Obecnie przygotowują się do tego Belgia, Hiszpania, Polska, Słowenia, Szwecja i Turcja. Ramy zaczną funkcjonować tylko po wprowadzeniu wszystkich procedur i kryteriów, które obejmują przypisanie kwalifikacji do poziomów, pełne wprowadzenie rozwiązań dotyczących zapewniania jakości, a także zintegrowanie kwalifikacji zewnętrznych, prywatnych i opartych na walidacji. Obecnie niektóre państwa wprowadzają końcowe rozwiązania i tym samym osiągnęły początkowy etap funkcjonowania systemu: Belgia (DE), Chorwacja, Czarnogóra, Estonia, Islandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Niemcy, Norwegia i Portugalia.

Aktualnie coraz więcej państw przy opracowywaniu standardów kwalifikacji odwołuje się do poziomów krajowych ram kwalifikacji (KRK).  



Krajowe ramy kwalifikacji i użytkownicy końcowi

Osoby uczące się, rodzice, nauczyciele oraz osoby zajmujące się poradnictwem muszą być świadomi istnienia KRK, żeby ramy mogły właściwie funkcjonować. Tylko nielicznym państwom  posiadającym od niedawna KRK udało się osiągnąć satysfakcjonujący poziom świadomości obywateli.


Krajowe ramy kwalifikacji a walidacja

Aby utworzyć to powiązanie, które służy ocenie wszystkich form uczenia się, trzeba wykorzystać te same normy oparte na efektach uczenia się. Kilka państw, w tym Francja, w pełni włączyło walidację do swoich KRK. Jednak większość nadal tego nie osiągnęła. Z danych „Europejskiego przeglądu walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego” z 2014 r. wynika, że połowa państw objętych tym przeglądem prowadzi dyskusje na temat sposobu połączenia KRK z walidacją. Kolejne 20 państw poinformowało, że wprowadziło walidację przynajmniej częściowo lub w odniesieniu do określonych kwalifikacji.


Krajowe ramy kwalifikacji a rynek pracy

Dotychczas punktem wyjścia dla większości KRK były kwalifikacje regulowane i przyznawane przez organy krajowe (np. ministerstwa do spraw kształcenia i szkolenia). Jednak w ciągu ostatnich lat państwa zaczęły zwracać większą uwagę na tak zwane kwalifikacje zewnętrzne (w Polsce nazywane kwalifikacjami rynkowymi), przyznawane przez sektor pozaformalny i prywatny. Wzmocniło to powiązania pomiędzy kształceniem i szkoleniem wstępnym (sektor publiczny) a kształceniem ustawicznym (inne podmioty i przedsiębiorstwa). Utrzymanie zaufania do całego systemu wymaga odpowiedniego zapewniania jakości. Między innymi Austria, Dania, Holandia, Norwegia i Szwecja przyjęły kryteria zapewniania jakości. To ważne, ponieważ powodzenie KRK w przyszłości będzie zależało od tego, czy ramy będą postrzegane jako narzędzie zapewnienia jakości, także poza publicznym kształceniem i szkoleniem formalnym.


Europejskie ramy kwalifikacji - dotychczasowe postępy

W latach 2009-2014 aż 26 państw przedstawiło raport referencyjny, w którym pokazały, jak ich ramy krajowe są powiązane z ERK. Oczekuje się, że reszta postąpi podobnie w 2015 roku, co będzie oznaczać, że pierwszy etap procesu odnoszenia się do europejskich ram kwalifikacyjnych zbliża się do końca. Sprawozdania poszczególnych państw obejmują wszystkie poziomy i rodzaje kwalifikacji krajowych w języku urzędowym danego państwa oraz w języku angielskim. W przypadku wielu państw informacje te nie istniały przed ERK. Dziesięć wspólnych dla wszystkich krajów kryteriów i procedur odnoszenia krajowych ram do ERK upraszcza porównania pomiędzy państwami. Współpraca państw w tym aspekcie przyczyniła się także do zwiększenia wzajemnego zaufania i gotowości udzielania oraz przyjmowania konstruktywnych informacji zwrotnych pomiędzy krajami UE. Jednak nadal istnieją wyzwania. Sprawozdania krajowe zwykle nie zawierają informacji na temat sposobu podejmowania decyzji o przypisaniu poziomów do kwalifikacji lub rodzajów kwalifikacji. Ponadto czasem jest niejasne, które kwalifikacje są ujęte w KRK, a które nie - świadczyć to może o procedowaniu decyzji prawnych, politycznych lub braku właściwego formatu przedstawienia tej informacji. W wielu wypadkach sprawozdania dotyczące odnoszenia KRK do ERK nie zawierają opisu sposobu, w jaki różne aspekty odnoszenia wiążą się ze sobą. To ogranicza przejrzystość i spójność informacji. Wiarygodność europejskich ram kwalifikacji opiera się bowiem na regularnie aktualizowanych informacjach, uwzględniających wszystkie zmiany ram i kwalifikacji, które ERK obejmują.


Globalny wymiar ram kwalifikacji

CEDEFOP, ETF (European Training Foundation) i UNESCO w latach 2013/2014 wspólnie opublikowały globalny wykaz krajowych ram kwalifikacji, który obejmuje 140 ram. Są one
w coraz większym stopniu wykorzystywane do wzmocnienia współpracy między państwami i regionami. W 2012 r. Irlandia i Nowa Zelandia wzajemnie dostosowały swoje KRK. Obecnie Nowa Zelandia stara się rozszerzyć to działanie na Malezję i Szkocję.

Alternatywnym podejściem do powiązań KRK między państwami jest wdrożenie ram regionalnych, takich jak: europejskie ramy kwalifikacji oraz ramy regionu Azji i Pacyfiku. Grupa doradcza ds. ERK rozpoczęła rozmowy z Australią, Nową Zelandią i Hongkongiem i jeszcze w tym roku ma nastąpić techniczne dostosowanie ich ram kwalifikacji. Również UNESCO uznaje, że ramy kwalifikacji mogą pomóc w promowaniu współpracy międzynarodowej w zakresie kwalifikacji i od 2013 r. bada techniczną i koncepcyjną wykonalność światowych poziomów odniesienia dla kwalifikacji.

Obecnie ramy kwalifikacji odgrywają wciąż niewielką rolę w zwiększaniu przejrzystości i promowaniu wzajemnego uznawania kwalifikacji. Mimo to wymienione w tekście  podejścia pokazują, że rola ta zyskuje na znaczeniu i w przyszłości możemy się spodziewać wzrostu ich popularności.

• Historia ram w europie
• Punkty koordynacyjne ds. ram 
• Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej ustanawiająca program działań w zakresie uczenia się przez całe życie.
• Konkluzje Rady Europejskiej w sprawie uczenia się dorosłych
• Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej w sprawie ustanowienia europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie
• Konkluzje Rady Europejskiej w sprawie strategicznych ram europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia („ET 2020”)
• Europejskie wskazówki dotyczące walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego
• Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej w sprawie ustanowienia europejskiego systemu transferu osiągnięć w kształceniu i szkoleniu zawodowym (ECVET)
• Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej w sprawie ustanowienia europejskich ram odniesienia na rzecz zapewniania jakości w kształceniu i szkoleniu zawodowym.
• Nowy bodziec do europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia zawodowego służący wspieraniu strategii Europa 2020.

• nast. »