Biznes czeka na zmiany

Jak na razie szefowie firm nie zawsze wiedzą, na czym polegają zmiany w sposobie określania kwalifikacji absolwentów szkół różnego typu. Znacznie szerszą wiedzę mają organizacje pracodawców, szczególnie branżowe, które od lat posługują się własnymi certyfikatami i dyplomami. Kiedy jednak szefowie firm i kadra zarządzająca dowiadują się, jak zmieniają się zasady kształcenia – szczególnie w szkolnictwie wyższym, tak by dostosować je do Polskiej Ramy Kwalifikacji –  są bardzo zadowoleni. Zdają sobie bowiem sprawę, że stanowią one odpowiedź na ich problemy związane ze znalezieniem odpowiedniego pracownika.  

(maj 2015)

Jak przyznaje Cezary Kaźmierczak, przedsiębiorca (partner w  firmy doradczej MMT Management ) oraz szef Związku Przedsiębiorców i Pracodawców, biznes wszędzie w świecie narzeka na poziom przygotowania absolwentów do pracy.  Tak też jest w Polsce: –  Pracodawcy postrzegają polski system edukacji jako dysfunkcjonalny i nie przystający do realiów rynku pracy. Mamy wrażenie, że szkoły nastawione są na przekazywanie wiedzy w postaci teorii i wygląda na to, że jest to 80 proc. programu nauczania.  –  Jego zdaniem tak jak inne kraje europejskie ulegliśmy manii scholaryzacji i trwa licytacja, jaki procent obywateli będzie miał wyższe wykształcenie.

Nie jest dobry pomysł, bo zdolność do abstrakcyjnego myślenia ma tylko część z nas, a pozostali świetnie radzą sobie w zawodach rzemieślniczych, czy usługowych. – W Polsce pracodawcom i pracownikom potrzebne jest solidne wykształcenie zawodowe, techniczne oraz biznesowe –  zarządzanie projektami, miękkie umiejętności, rozwiązywanie problemów – dodaje przedsiębiorca. Zwraca uwagę na dość, jak to określa „bezmyślnie” kopiowanie systemu amerykańskiego - bez zrozumienia jego istoty. –  Licencjat (bachelor degree) to w USA w istocie szkoła zawodowa, gdzie teorii w ogóle nie uczą –  sama praktyka. Jak ktoś jest zainteresowany teorią, idzie na studia magisterskie (master degree), gdzie pod koniec trochę jej dostanie. U nas jest dokładnie odwrotnie - jak ma szczęście na koniec dostanie trochę praktyki. Efekty są jakie są – dodaje przedsiębiorca.

Jego zdaniem klasycznym przykładem niezrozumienia tego, jakie kompetencje powinien posiadać absolwent wyższej uczelni jest to, iż absolwenci prestiżowych uczelni nie znają pakietu Office, a ich umiejętności rozpoczynają się i kończą na pisaniu wiadomości. – Absolwentom najczęściej brakuje umiejętności praktycznych. Stąd też się bierze duża niechęć przedsiębiorców do zatrudniania absolwentów, bo w koszty zatrudnienia muszą wliczyć jeszcze 3-6 miesięczną naukę. Jeśli nawet absolwent dostaje płacę minimalną, to i tak jest to wysoki koszt. – przyznaje Cezary Kaźmierczak.

Dlatego tak ważne jest, by absolwenci różnych poziomów wykształcenia zdobyli nie tylko teoretyczne, ale także praktyczne umiejętności. Kaźmierczaka, jak i innych przedsiębiorców, cieszy to, że niektóre z uczelni wyższych, wykorzystują umiejętności praktyczne swoich absolwentów nawet w hasłach reklamujących uczelnię. Robi tak na przykład Bielska Wyższa Szkoła im. J.Tyszkiewicza, która po to by wzmocnić praktyczny moduł edukacji prowadzi program unijny „Kształcimy praktyków”.
Z przeprowadzonego niedawno badania śląskich przedsiębiorców wynika, że czynnikiem decydującym o przyjęciu do pracy wcale nie jest ocena widniejąca na dyplomie, ale przede wszystkim wcześniejszy kontakt absolwenta z praktyką gospodarczą. Gdy jednak zapytano śląskich przedsiębiorców jaki ma być idealny absolwent, okazało się, że to młody człowiek: komunikatywny, odpowiedzialny, stale podnoszący kwalifikacje, o wysokiej kulturze osobistej, a także posługujący się poprawną polszczyzną.

Wyniki tego, ale też innych badań pokazują, że przedsiębiorcy traktują określenie „przygotowanie do zawodu” szerzej niż posiadanie przez absolwentów czysto technicznych czy manualnych umiejętności. To, czego szukają, odpowiada sposobowi określania trzech kategorii charakterystyk poziomów Polskiej Ramy Kwalifikacji, czyli  wiedzy, umiejętności, kompetencjom społecznym.

Z badania, jakie wśród przedsiębiorców woj. małopolskiego przeprowadził zespół prof. Jarosława Górniaka ( w ramach projektu Badanie Kapitału Ludzkiego dla PARP) wynika, że przedsiębiorcy z tego województwa, którzy mieli problemy ze znalezieniem kandydata do pracy wskazywali na trzy główne kategorie braków kompetencji zgłaszających się do nich osób:

• zawodowe – związane ze specyfiką działań wykonywanych w danym zawodzie (1/3 pracodawców wskazywało na braki w obszarze tych kompetencji, w porównaniu do 54 proc. w Polsce),
• samoorganizacyjne – samodzielność, przedsiębiorczość, przejawianie inicjatywy, odporność na stres, które można ogólnie nazwać motywacją do pracy (29 proc. pracodawców narzekała na ich braki, w porównaniu do 31 proc. w Polsce),
• interpersonalne – kontakty z ludźmi i współpraca w grupie (16 proc. pracodawców mówiło o ich braku, w porównaniu do 13 proc.  w Polsce).

Co prawda, wyniki te dotyczą problemów ze znalezieniem odpowiedniej kadry nie tylko w przypadku absolwentów, ale także osób starszych, ale wskazują bariery, które przeszkadzają w zatrudnieniu, wynikające często z nieadekwatności  edukacji. I dlatego przedsiębiorcy mają nadzieję, że system certyfikatów zawodowych oraz zapisywanie na świadectwach poziomu wynikającego z Polskiej Ramy Kwalifikacji pozwoli im odczytać, jakie umiejętności i kompetencje posiadają absolwenci.

Jakub Wojnarowski, z-ca dyrektora Generalnego PKPP Lewiatan uważa, że to bardzo dobrze, iż już niedługo na dyplomach wydawanych przez wyższe uczelnie pojawi się informacja o tym, jakiemu poziomowi Polskiej Ramy Kwalifikacji odpowiadają umiejętności i kompetencje zdobywane przez studentów. – To dobry pomysł, a jeszcze lepszym będzie dokładne opisanie kwalifikacji, jakie posiada absolwent, bo da pracodawcy lepszy obraz tego, co dana osoba umie – dodaje Jakub Wojnarowski.

Przemysław Ruchlicki, ekspert z Krajowej Izby Gospodarczej zwraca uwagę na to, że odniesienie Polskiej Ramy Kwalifikacji do Europejskiej Ramy Kwalifikacji jest dużą korzyścią dla rynku pracy: – Po pierwsze, kwalifikacje będą porównywalne w całej UE, co oznacza, że osoba, która ukończyła kurs w Polsce będzie mogła poszukiwać pracy wymagającej zdefiniowanej wiedzy w całej UE. Z drugiej strony polski pracodawca, który będzie chciał zatrudnić cudzoziemca również łatwiej oceni, czy ukończone przez niego kursy są przydatne w pracy. Po drugie, rama kwalifikacji pomoże uporządkować polski rynek szkoleń. Jeżeli przy każdym kursie pojawi się informacja na temat poziomu kwalifikacji, którą można uzyskać przyswajając sobie wiedzę z kursu i zdając egzamin, łatwiej będzie porównać ofertę szkoleniową. Pojawi się bowiem obiektywny miernik – mówi Ruchlicki.

Jednocześnie przypomina, że pracodawcy szukając pracowników chcą ich zatrudnić na określonym stanowisku. Stanowiska bywają również wielozawodowe – np. monter instalacji budowlanych, który powinien czasami umieć to, co elektryk, glazurnik, tynkarz. – Przed firmami, szkołami i młodymi ludźmi, którzy chcą poprawić swoją pozycję na rynku pracy, daleka jeszcze droga. Muszą jednak zrozumieć, że właśnie od takiego zbioru kwalifikacji, będzie zależała ich spokojna kariera zawodowa – dodaje Przemysław Ruchlicki.

• « poprz.
• nast. »